Aralarko santutegian gurtzen den San Migel Arkanjeluaren irudi titularra, 1756an, José de Yábar platero iruindarrak estalitako egurrezko arimako irudi bat da. Sinesmen tradizionalak, bere jatorria, Teodosio de Goñiren elezaharrak kontatzen duen arkanjeluaren agerpen miragarriarekin lotuta dagoela uste du, baita berak enkargatu zuela ere, Aralarko gailurrean agertu zitzaion arkanjeluaren irudia erreproduzituz.
San Migelen irudia
Mendeetan zehar, irudiak ondoz ondoko lapurretak jasan ditu, bata 1620an, Santutegiko abade Miguel de Leiza jauna zelarik, lapurreta zapuztua, lapurrak mirakuluz ibilgetuta geratu baitziren; eta bestea, 1687an, Manuel González eta Juan de Jáureguik, santutegitik gertu, zilarrez estalita ez zegoen irudia hartu zuten, burua botaz.
Irudiaren hirugarren lapurreta 1797an izan zen. 1756ko apirilaren 23an, Juan Lorenzo de Irigoyen doktorearen aginduz, lekukoen aurrean, zilarrezko soinekoa aldatu zitzaion eta egur berria, hegoak, besoak eta gurutzea jarri zitzaizkion. Irudi primitiboa falta zela uste zen, eta, aldi berean, zilarrezko gurutze bat jarri zen, Lignum Crucis izenekoa. San gurutzean
San Migel arkanjelu gerlaria da, zeruko armaden kapitaina, aingeru errebeldeen aurkako borrokaren printzea. Biblian, Itun Zaharreko zenbait liburutan eta Apokalipsian aipatzen da, non erditu berri den emakumea salbatzen duen, Ama Birjinaren eta Elizaren ikurra dena, eta zazpi buruko herensugearen aurka borrokatzen den, gaiztoaren adierazpen gorena dena, garaitzen duena. San Migelen irudikapen orokorrena, Erdi Arotik eta Errenazimentuaren hasieratik datorrena, gerlariz jantzita aurkezten duena da, koraza eta armarriarekin, bere lantzarekin fustatzen den herensuge baten gainean kokatua – Deabruaren irudikapena –. Gizakiak bere oinetan nagusi den munstroari buruz zuen irudia antzinaroan ezaguna zen, egiptoarra, erromatarra eta beranduago musulmana bezalako zibilizazioetan. Egipton Horus zen Niloren krokodiloak eta beste animalia kaltegarri batzuk hiltzen zituena; arte erromatarrean, Konstantino enperadorea garaile agertzen da dragoiaren aurkako bere borrokan; eta Islamean Khidr da, munstroaren heroi musulman garailea.
Bere psikopompo funtzioan agertzea ere ohikoa da, hau da, arimak pisatuz eta Jainkoaren aurrean Epaiketan aurkeztuz. Hala ere, Aralarko santutegiaren irudi titularrak askoz irudi originalagoa eta adierazgarriagoa du ikuspegi teologikotik, Arkanjeluarena, buru gainean Kristoren gurutzea duela. Irudi hau, jada, X. mendean irudikatu zen, Villatuertako San Migel elizaren erromaniko aurreko erliebe miresgarri batean, gaur egun Nafarroako Museoan kontserbatzen dena, eta, bi mende geroago, Berriobeitiko eliza erromanikoaren portadan (XII. mendea). Gainera, mosaiko bikainetan, Ravenako eta Erromako gangetan ikus daitezkeen irudi paleokristauekin lotuta dago. Lehena, Ravenako San Andresen kapera artxiapezpikuan dago, non lau aingeruek, lau angeluetatik sortuak, euren buruen gainean krismoi bat eusten duten, Kristoren monograma sinbolikoa. Erroman, San Zenonen kaperako gangan, Santa Prasegoitza elizan (Santa Maria Nagusitik oso gertu), antzeko eszena bat irudikatzen da, non besoak altxatuta dituzten lau aingeruk Kristoren busto bat orla biribilarekin eusten duten. Aralarren irudia eta aipatutakoak nabarmenago doaz, bere esanahi teologikoan, gaizkia garaitzen ari den gerlarienak baino, herensugean irudikatua. San Migelek Kristo gurutzean zehar gaizkia garaitzen duela erakusten digu, bertan hiltzen dela gizakiak salbatzeko. Horrela, Kristo gaizkiaren benetako garailetzat aurkezten zaigu, eta Migel aingerua berri on horren iragarle gisa.
San Migel arkanjelua Nafarroako Erresumaren babeslea izan zen. Nafarroako errege-erreginek eta erakundeek askotan erregutu zioten elkarri. Zeruko milizien kapitainarenganako debozio hau, Erdi Aroan, kristau orbean gehien nabarmendu eta hedatu zenetako bat da. San Migelekiko debozio orokorra parrokia, monasterio, ermita, erretaula eta gurtzarako irudi ugarien bidez egiaztatzen da Nafarroan, zuzeneko 320 erreferentzia baino gehiago dituztenak. 
Parrokiak
Nafarroak 56 parrokia ditu, San Migel Arkanjeluari eskainiak, bere lurralde osoan zehar zabalduak, eta bi basilika, Aralar mendiko San Migel in Excelsis santutegiaz gain. Beste 20 parrokiatan San Migeli eskainitako erretaula bat dago, eta 140 eliza gehiagotan arkanjeluaren irudia saltzen da. Beunza, Cábrega, Cadreita, Cárcar, Cía (Iza), Ciriza, Corella, Ecala, Eraul, Eguillor, Egozcue, Eraso, Erice, Eslava, Lizarra, Etxarri (Larraun), Idoy, Igantzi, Ilarregui, Iturmendi, Larraga, Larrain (Adios), Leitza, Lizoain, Lodosa, Marcaláosa San Migeli eskainitako erretaula dute. Nafarroako beste 140 elizetan San Migel arkanjeluaren irudiak daude. 
Baselizak
Fernando Pérez Ollo jaunak, “Ermitas de Navarra” liburuan, historian zehar Nafarroako San Migeli eskainitako 110 ermiten erreferentziak aipatzen ditu – Aralarko santutegiaz gain –. Horietako batzuk oraindik ere erabiltzen dira, beste batzuk gurtzarik gabe edo eraitsita daude, eta beste batzuen oroitzapena, berriz, eraiki ziren lekuaren toponimoan baino ez da geratzen. San Migel baseliza honako 45 herri hauetan dago: Abáigar, Abarzuza, Abaurrea Alta, Ablitas Ainzoain, Alzuza, Alloz, Ansoain, Aranarache, Arguedas, Aristu, Arizaleta, Arizkun, Arruitz, Artozqui, Arzoz, Atondo, Barásoain, Barbatáin, Beunza, Echavarri (Alchavarri) Erlazio honi, berez ermita ez dela kontuan hartuta, Xabierko gazteluaren jatorrizko dorrea gehitu dakioke, San Migel arkanjeluari eskainia. San Migeleko antzinako 64 ermiten oroitzapena mantentzen da, dokumentazio historikoaren bidez, orain beste tenplu batzuetan gordetako irudiena edo beste herri batzuetan dauden toponimoena, Valcarlosetik Tuterara doazenak, edo Acedotik Petilla de Aragonera doazenak.